1

مهندسي مکانيک شاخه اي از مهندسي است که با طراحي، ساخت و راه اندازي دستگاه ها و ماشين ها سروکار دارد. اين  رشته همچنين ارتباط نزديک با ماشين هايي دارد که عمل تبديل انرژي هاي مختلف نظير انرژي خورشيد، انرژي هسته اي و انرژي شيميايي به انرژي حرکتي در آن ها انجام مي شود. مهندسي مکانيک بطور کلي نقش بسزايي در بهبود کيفيت کلي زندگي و ارتقا امنيت و آسايش زندگي انسان ها و نيز ايجاد رونق اقتصادي ايفا مي کند. به جرات مي توان گفت که مهندسي مکانيک گسترده ترين رشته مهندسي از نظر دامنه فعاليت ها و کاربردها است و در حقيقت بخش کاربردي علم فيزيک به شمار مي آيد تا با استفاده از مفاهيم پايه علوم فيزيک و رياضي به بررسي حرکت اجسام و نيروهاي وارد بر آن ها پرداخته و مي کوشد تا با توجه به نتايج بررسي هاي خود ، طرحي نو در زمينه فن شناسي و صنعت ارائه دهد و مسير پيشرفت انسان را هموار سازد. 

»مکانيک بهشت رياضيات است«، اين جمله زيبا از » لئونارد اولر« رياضيدان بزرگ سوئيسي، بيانگر ارتباط تنگاتنگ رياضيات با مکانيک است .مهندسان مکانيک، اصول اساسي نيرو، انرژي، حرکت و گرما را به کار برده و با دانش تخصصي خود، سيستم هاي مکانيکي و دستگاه ها و فرآيندهاي گرمايي را طراحي کرده و مي سازند. مهندسان مکانيک، گستره وسيعي از دستگاه ها، فرآورده ها و فرآيندها را توليد مي کنند. به عنوان نمونه موتورها و سيستم هاي کنترل خودرو و هواپيما، نيروگاه هاي الکتريکي، دستگاه هاي پزشکي، اجزا و قطعه هاي گوناگون از موتورهاي با ابعاد ميکروسکوپي گرفته تا چرخ دنده هاي غول آسا، فناوري ليزر، طراحي و ساخت به کمک رايانه، ماشيني کردن يا خودکارسازي (اتوماسيون و روباتيک)، انواع گوناگون از فرآورده هاي مصرفي از دستگاه هاي تهويه مطبوع گرفته تا رايانه هاي شخصي و تجهيزات ورزشي، ماشين ها و دستگاه هايي که هر يک از اين محصولات را به صورت انبوه توليد مي کنند، بخشي از زمينه هاي مرتبط با مهندسي مکانيک هستند .در نهايت مي توان گفت  اکثريت وسايل و ابزاري که در زندگي روزمره انسان ها کاربرد دارد و به عبارتي هر وسيله اي که حرکت کند و يا انرژي مصرف نمايد، به احتمال زياد يک مهندس مکانيک در طراحي و يا ساخت آن نقش داشته است.

گرایش های دوره کارشناسی رشته مهندسی مکانیک عبارتند از:

  • طراحی جامدات
  • حرارت و سیالات
  • ساخت و تولید

 

اهمیت  پیدایش رشته مهندسی مکانیک

در حقیقت رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می‌پردازد و می‌کوشد تا با توجه به نتایج بررسی‌های خود ، طرحی نو در زمینه فن‌شناسی و صنعت ارائه دهد و در راه پیشرفت انسان گامی به جلو بردارد.
به عبارت دیگر رشته مکانیک، رشته پیاده کننده علم فیزیک است چون برای مثال بررسی حرکت خودرو و عوامل موثر بر روی آن برعهده فیزیک است. اما این که چگونه حرکت آن تنظیم گردد بر عهده مکانیک می‌باشد.
رشته مهندسی مکانیک را شاید بتوان از نقطه‌نظر تنوع موضوعات تحت پوشش، جامع‌ترین رشته مهندسی به شمار آورد. چون رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمامی علوم و فنونی است که با تولید ، تبدیل و استفاده از انرژی، ایجاد و تبدیل حرکت و انجام کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین‌آلات و به کارگیری مواد مختلف در ساخت آنها و همچنین طراحی و کنترل سیستم‌های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می‌باشد.
به عبارت دیگر محاسبات فنی، مدلسازی و شبیه‌سازی، طراحی و تهیه نقشه‌ها، تدوین روش ساخت، تولید و آزمایش تمامی ماشین‌آلات و تاسیسات موجود در دنیا ، با تکیه بر توانایی‌های مهندسان مکانیک انجام می‌گیرد.

وظایف  فرد در رشته مهندس مکانیک

  • طراحی ماشین ها و دستگاه هایی که در کارخانه ها و شرکت های تولیدی مختلف به کار می روند. مانند پمپ ها، کمپرسورها، توربین ها، رآکتورها، روبات ها، و …
  • بررسی فرسودگی ها و ضعف های دستگاه ها و بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان آن ها
  • ساخت و تولید دستگاه ها و ماشین ها
  • کنترل کیفیت، امنیت و اطمینان دستگاه ها، ماشین ها، سیستم ها، و فرآیندها
  • طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی.
  • ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پل های متحرک
  • ساخت روبات‌ها ، بازوهای مکانیکی و سیستم‌های تولید.

علاقه مندی و پیشرفت در رشته مهندسی مکانیک

دانشجوی این رشته باید علاقه مند به درس های چالشی، حل مسائل نو و فهمیدن چرایی و چگونگی کار کردن ماشین ها بوده و از هوش و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد. در دروس این رشته حفظ کردن معنی ندارد ، یک سری روش های حل مسئله آموزش داده می شود که باید به کمک آنها و با خلاقیت خود مسائل واقعی را شبیه سازی و حل کرد. در طول تحصیل نیاز است کار با برخی نرم افزار های طراحی و تحلیل سازه ها ( مثل solid woks  و Cosmos و … ) را یاد گرفت ، علاقه مندی به زبان انگلیسی و کار با کامپیوتر هم می تواند از عوامل پیشرفت در این رشته محسوب شود.

 در این رشته می توان بسته به علاقه ی خود در مباحث تئوری یا عملی فعالیت کرد  اما کسی که به همزمان روی مباحث تئوری و عملی فعالیت کند، موفق تر خواهد بود.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فارغ التحصیلان کارشناسی مهندسی مکانیک می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و کسب نمره لازم در یکی از گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دهند. گرایش های رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد عبارتند از؛

  • طراحی کاربردی
  • فناوری ماهواره
  • سیستم محرکه خودرو
  • تبدیل انرژی
  • سازه بدنه خودرو
  • سیستمهای انرژی
  • ساخت و تولید
  • مکاترونیک
  • بیومکانیک
  • طراحی سیستم های دینامیکی خودرو